بررسی اثرات انتشار گازهای گلخانه ای بر عرضه و تقاضای آب آبیاری در حوزه های آبخیز استان قزوین

انتشار روزافزون گازهای گلخانه ای ازجمله عواملی است که طی دهه های اخیر بر سرعت به وجود آمدن پدیده تغییر اقلیم تأثیر گذاشته است. در مطالعه حاضر ابتدا با بهره گیری از داده های سری زمانی سال های 1392-1385 و مدل شبیه سازی rcm-precis اثر انتشار گازهای گلخانه ای بر متغیرهای اقلیمی دما و بارش تحت سناریوهای مختلف در حوزه های آبخیز استان قزوین بررسی شد. سپس، جهت بررسی میزان اثرگذاری متغیرهای دما و بارش بر عملکرد محصولات منتخب از روش حداقل مربعات معمولی (ols) و تحلیل های رگرسیونی استفاده شد. در ادامه با لحاظ نمودن نتایج تحلیل رگرسیونی در مدل برنامه ریزی ریاضی مثبت (pmp)، میزان تغییرات به وجود آمده در عرضه و تقاضای آب آبیاری و تولیدات بخش کشاورزی در حوزه های آبخیز استان قزوین بررسی شد. نتایج نشان داد که انتشار گازهای گلخانه ای تحت سناریوهای a، b و c، متغیرهای اقلیمی دما و بارش را به میزان 43/0 تا 27/1 درجه سلیسیوس و 1/14- تا 31/1 میلی متر متأثر می سازد. این امر عملکرد محصولات منتخب را در سطح حوزه های آبخیز استان قزوین تغییر می دهد. با تغییر در عملکرد، سطح زیر کشت محصولات زراعی از 51/10- تا 17/3 درصد، میزان عرضه آب آبیاری از 4/10- تا 64/1 درصد و میزان تقاضای آب آبیاری از 60/1 تا 35/7 درصد تغییر می کند. همچنین، نتایج نشان داد که بیشترین و کمترین کاهش شکاف بین عرضه و تقاضای آب آبیاری در حوزه های آبخیز خررود و شاهرود به میزان 20/9 و 82/1 درصد حاصل می شود. با برآورد شکاف بین عرضه و تقاضای آب آبیاری می توان تصمیمات درخور و مناسبی را جهت پایداری منابع آب در سطح حوزه های آبخیز استان قزوین اتخاذ نمود.